Werk en inkomen

We willen dat zo veel mogelijk mensen meedoen in de maatschappij. Werk is daarbij een belangrijk deel van die ambitie, omdat werk mensen op allerlei manieren helpt om hun plek in de samenleving (weer) te vinden en zich te ontwikkelen. Bovendien is dit ook onze wettelijke opgave in het kader van de Participatiewet.

De indicatoren die wij gebruiken voor het meten van onze re-integratie inspanningen, hebben betrekking op het aan het werk helpen van mensen in de bijstand en de duurzaamheid van de uitstroom. In 2024 wilden we 2.200 tot 2.400 bijstandsontvangers begeleiden naar school of werk. Verder was het doel om 1.000 mensen zonder recht op een bijstandsuitkering naar werk of school te begeleiden.

In 2024 zijn we met een grotere groep mensen aan de slag gegaan conform het beleid dat we met de Raad hebben afgesproken in het beleidsplan Werk en Participatie (RIS315004 ). Voor een belangrijk deel zijn dat mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt die niet direct uitstromen naar werk of school. We bieden hen met onze dienstverlening wel meer perspectief: hun netwerk wordt vergroot en zij voelen zich meer onderdeel van de samenleving, waardoor ze meer zelfvertrouwen krijgen.
Uiteindelijk hebben we 1.748 mensen uit de uitkering naar werk of school geholpen. Bovendien hebben we 785 mensen die nog geen uitkering hebben aan een baan of naar school geholpen.

De prestaties die wij leveren worden mede bepaald door invloeden van buitenaf. Als gevolg van de huidige krapte op de arbeidsmarkt zien we dat de instroom in de bijstand van kandidaten met een recent arbeidsverleden en/of afgeronde opleiding al een aantal jaren afneemt en dat de samenstelling van de doelgroep verandert. Wie nu nog in de bijstand zit heeft over het algemeen een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Dat betekent dat we meer moeten investeren en meer tijd nodig hebben om inwoners naar school of werk te begeleiden. Als gevolg van deze ontwikkelingen is de uitstroomdoelstelling in de programmabegroting 2025 (RIS319799 ) bijgesteld. Over deze ontwikkeling is de raad ook geïnformeerd in de voortgangsrapportage van het Beleidsplan Werk en Participatie (nog vast te stellen).

In 2024 heeft het college uitvoering gegeven aan het Beleidsplan Werk en Participatie (RIS315004 ). Hiermee geeft de gemeente invulling aan de ambitie om zo veel mogelijk inwoners, die tot de doelgroep van de gemeente behoren, naar werk te begeleiden of hen een ander duurzaam perspectief te bieden. Met de vaststelling van het Beleidsplan Werk en Participatie is ervoor gekozen om de dienstverlening op re-integratie en participatie te integreren. De taak van de gemeente is de potentie van alle inwoners te benutten, hun arbeidsparticipatie en bestaanszekerheid te vergroten en ervoor te zorgen dat iedereen gelijkwaardig mee kan doen. Dit doen we vanzelfsprekend voor de inwoners met een bijstandsuitkering, maar dit doen we ook voor een groep zonder uitkering die gemotiveerd is om aan de slag te gaan, maar daar ondersteuning bij kan gebruiken.

We hebben in dat kader in 2024 meer mensen opgenomen in onze dienstverlening dan in 2023. Daarvoor hebben we onder andere extra ingezet op diverse programma's zoals loonkostensubsidie en onderwijs, arbeidsmarkt en bedrijfsleven. Bovendien hebben we de samenwerking met ondernemers, bedrijven en organisaties en de regionale samenwerking uitgebouwd.

We werken aan 0nze doelen langs de vier wegen uit het Beleidsplan Werk en Participatie:

1. We bieden iedereen een werkkans

2. We versterken de relatie met werkgevers en andere partners
3. We innoveren om werkkansen te vergroten

4. We bieden perspectief voor wie (nog) niet aan het werk kan

Wat we hebben gedaan wordt hieronder verder toegelicht in de verschillende paragrafen die volgen.

Werkgelegenheidsprojecten

Een werkkans voor iedereen

Inzet voorzieningen
Een slag die het afgelopen jaar is gemaakt, is het onder de loep nemen van het bestaande aanbod van re-integratie voorzieningen. Het totaal aantal beschikbare voorzieningen om inwoners naar werk te begeleiden is met 86 teruggebracht tot 64 voorzieningen met als doel een betere dienstverlening. Daarnaast is er voor een deel van de voorzieningen succesvol een aanbestedingstraject afgerond. Bij de gunning is gelet op de kwaliteit van de aangeboden dienstverlening, de mate waarop maatwerk mogelijk is, de mate van samenwerking en flexibiliteit van de aanbieder. Er zijn 17 aanbieders gegund, waarbij een deel algemene dienstverlening levert en een deel gespecialiseerd is op specifieke dienstverlening voor groepen, zoals jongeren, dak- en thuisloze mensen, hoogopgeleide inburgeraars en kandidaten met een detentieverleden.

Jongerenaanpak

In 2024 hebben 1.596 jongeren via Jongerenpunt070 een passend perspectief gevonden in bijvoorbeeld een baan, een opleiding, een stage, startkwalificatie of vrijwilligerswerk.

Sinds 1 januari 2024 heeft het Jongerenpunt070 een preventieve aanpak op school en in de wijk. In deze aanpak wordt de context gedreven en mensgerichte methodiek toegepast en begeleiden de coaches en casemanagers jongeren op een laagdrempelige manier in de leefomgeving van de jongeren.

De preventieve aanpak in de wijk benadert jongeren actief, bijvoorbeeld bij buurthuizen, sportclubs en bij kappers. De ‘jongeren buiten beeld aanpak’, die zich specifiek richt op jongeren die niet werken, niet naar school gaan en geen uitkering ontvangen, is onderdeel geworden van de preventieve aanpak in de wijk. Via deze preventieve aanpak hebben we 570 jongeren bereikt waarvan er op 31-12-2024 nog 326 actief in begeleiding zijn.
Verder heeft de preventieve aanpak op school de samenwerking met ROC Mondriaan versterkt en uitgebreid. Jongerenpunt070 is op de scholen aanwezig om jongeren in een kwetsbare positie ondersteuning te bieden. Dit jaar zijn eerste stappen gezet om de aanpak in goed overleg met regiogemeenten en mbo-scholen uit te breiden naar andere mbo-scholen in de arbeidsmarktregio, waardoor we in de regio een sluitende aanpak hebben voor alle mbo-studenten. In 2024 zijn er op deze manier 325 jongeren bereikt en zitten er op 31-12-2024 nog 218 jongeren in begeleiding. Ook met de jeugdhulp is de samenwerking versterkt.

Begeleiding na plaatsing voor een duurzame uitstroom
Om ervoor te zorgen dat kandidaten duurzaam uitstromen, is het belangrijk om hen na plaatsing bij een werkgever voor een bepaalde tijd te blijven ondersteunen. Dat is maatwerk en kan in de vorm van begeleiding op de werkplek of in de vorm van persoonlijke ondersteuning door een jobcoach. Er zijn in 2024 voor 157 kandidaten werkbegeleiders ingezet om op de werkvloer extra begeleiding te bieden. Ook zijn er 269 jobcoaches ingezet.

Sterkere relaties met werkgevers en andere partners

Vergroten werkkansen
Samen met innovatie- en onderzoeksbureau TNO is een methodische werkgeversbenadering ontwikkeld. Aan de hand van een vragenlijst kan er een gericht gesprek gevoerd worden en zo krijgen werkgevers een op maat beeld wat er nodig is om onze doelgroep een werkkans te kunnen bieden. In 2024 hebben 68 werkgevers deze vragenlijst ingevuld en een dergelijke verkenning gedaan. Een behoefte die vaak naar voren komt is ondersteuning bij jobcarving of functiecreatie. Bij 43 werkgevers zijn door ondersteuning hierbij werkkansen voor de doelgroep gecreëerd.

Verder is in 2024 het instrument loonkostensubsidie breed ingezet, zowel voor inwoners met een bijstandsuitkering als voor niet-uitkeringsgerechtigden. In 2024 zijn 599 plaatsingen met loonkostensubsidie gerealiseerd. Dit brengt het aantal werkenden met loonkostensubsidie op 1.930. Ook zijn er steeds meer werkgevers (meer dan 400) die gebruik maken van loonkostensubsidie. Dit aantal is fors toegenomen in 2024. Het aantal deelnemers aan de STiP-regeling lag eind 2024 op 261 personen.

In november is het scholingsfonds ‘Haaglanden Leert Door’ gelanceerd. Het doel is om voor werkenden met een laag inkomen omscholing richting maatschappelijk vitale sectoren mogelijk te maken. De communicatie is gericht op de groep werkenden en in de eerste weken zijn er 185 mensen die zich hebben aangemeld. 80 hebben interesse getoond in een scholingsvoucher en 105 willen graag een loopbaanadviesgesprek.

In september 2024 is met 23 werkgevers een samenwerkingsakkoord getekend. Met de samenwerkingsakkoorden spreken werkgevers de intentie uit om functiemogelijkheden te creëren en zet de gemeente zich in om te ondersteunen bij jobcreatie en begeleiding tijdens en na plaatsing.

Soci aal ondernemerschap
Het Sociale Impact Lab is voortgezet. In 2024 zijn vier sociaal ondernemers ondersteund om een geschikte vestigingslocatie te vinden of om op te schalen.

Binnen project Baankans hebben sociaal ondernemers zelf de doelgroep benaderd en ondersteund. Het bereik is vergroot en de ondersteuning vanuit de sociaal ondernemers blijkt succesvol. Na een pilotfase is er daarom het afgelopen jaar een contract ondertekend waarmee samenwerking structureel vorm krijgt op basis van resultaatfinanciering.
Dit jaar werden met Social Return On Investment (SROI) 1375 plaatsingen op een stage of baan gerealiseerd. Hierbij betrof het 524 inwoners van de gemeente Den Haag, waarvan er 152 een bijstandsuitkering op grond van de Participatiewet ontvingen. Ook is in 2024 het Haagse sociaal inkoopplatform gelanceerd, waarin sociaal ondernemers staan waarbij ingekocht kan worden om aan de social return verplichting te voldoen. Er staan inmiddels 32 sociaal ondernemers op de lijst.

Samenwerking in de regio
Op weg naar landelijke wetgeving rondom de hervorming van de regionale arbeidsmarktinfrastructuur wordt voorgesorteerd op het starten van werkcentra in de regio. In Haaglanden zijn er afgelopen jaar afspraken gemaakt om op zes plekken in de regio een werkcentrum te starten, waaronder op de locaties van Den Haag Werkt en het UWV in Den Haag. Verder wordt op wisselende locaties in de regio dienstverlening aangeboden in zogeheten ‘pop-up’-locaties, met als doel groepen in de wijk te bereiken die nog niet in beeld zijn, maar wel een ondersteuningsbehoefte hebben.

In 2024 is besloten zowel vanuit alle regiogemeenten, UWV als ROC Mondriaan adviseurs beschikbaar te blijven stellen die gespecialiseerd zijn in het ondersteunen van mensen bij scholings- en loopbaanvragen. In 2024 hebben deze adviseurs 434 inwoners gesproken en ondersteund. 197 inwoners van Den Haag hebben met regionale ondersteuning een praktijkverklaring gekregen. Verder zijn in de samenwerking met UWV 82 inwoners met een WW-uitkering gesproken door casemanagers van de gemeente met als doel instroom in de bijstand te voorkomen.

In het Programma aansluiting onderwijs arbeidsmarkt bedrijfsleven zijn verdere stappen gezet om in de vier benoemde sectoren bij te dragen aan oplossingen voor de krapte. In de IT-sector en de sector openbaar bestuur zijn initiatieven geïnitieerd om talenten een stagekans te geven, voor de regio is het scholingsfonds Haaglanden Leert Door vormgegeven en daarnaast heeft besluitvorming over het Haags social impact fonds plaatsgevonden. De raad heeft in november een overzicht van de stand van zaken ontvangen (RIS320390 ).

Programma Maatwerk & Regie
Om inwoners in één keer goed te helpen brengt het programma – samen met de organisatie en samenwerkingspartners – een beweging op gang om het leveren van maatwerk en het voeren van regie (als dat nodig is) standaard onderdeel van onze werkwijze te maken. Om het toepassen ervan makkelijker te maken werken we aan sturing en het inrichten van organisatorische randvoorwaarden/wegnemen van organisatorische belemmeringen. Het programma, dat sinds 2021 bestaat, werkt dienst- en domein overstijgend. Zodat dit ook daadwerkelijk de standaard wordt, en het faciliterende karakter van het programma op termijn niet meer nodig is.

In 2024:

• Volgden 68 professionals de masterclass van het Leeratelier Maatwerk & Regie (387 professionals in totaal sinds 2021). De masterclass is bedoeld voor professionals die de spiraal van complexe problematiek willen doorbreken bij huishoudens. Elke groep bestaat uit professionals van zowel SZW, OCW als ketenpartners. In navolging van de masterclass ontwikkelden we verdiepende modules, met ruim 250 deelnemers.
• Leidden we 23 medewerkers van SZW en OCW op tot doorbraakcoach. Het Doorbraaklab is een domeinoverstijgende netwerkorganisatie van professionals uit verschillende organisatieonderdelen van met name de uitvoeringsteams van OCW, SZW en DSO. Doorbraakcoach is een rol die medewerkers vervullen naast hun reguliere werkzaamheden. Sinds 2021 gaat het om 49 professionals.
• Ontvingen we 274 meldingen bij het Doorbraaklab, waarbij 169 keer het ontschotbudget is ingezet. In 105 situaties (83 in 2023, 108 keer in 2022) was de inzet van het ontschotbudget niet nodig en volstond het verbinden en inzetten van reguliere voorzieningen.
• Organiseerden we een netwerkbijeenkomst Haags Maatwerk & Regie, met 250 deelnemers van binnen en buiten de gemeentelijke organisatie.
• Schaalden we het Gezinsgericht Werken op naar teams in Centrum, Laak, Escamp, Haagse Hout, Leidschenveen-Ypenburg en Kust (Loosduinen, Segbroek en Scheveningen). In elk team werken professionals vanuit Jeugdhulp, Wmo en financiële dienstverlening samen.
• Zijn we bezig om instrumentaria te ontwikkelen voor uitvoerend professionals om hun netwerk in kaart te brengen en te evalueren. Naast kennis is ‘kennissen’ minstens zo belangrijk in het makkelijk maken van maatwerk en voeren van regie.
• Zetten we de Haagse Leer- en Reflecteer HUB op, waar medewerkers onder professionele begeleiding in leersessies met elkaar leren van en reflecteren op domein- of dienstoverstijgende casuïstiek.

Innovatie
De Coalitie Wonen, Onderwijs en Werk verbindt de klimaat- en woningbouwopgave aan kansen op ontwikkeling en werk voor bewoners van Den Haag Zuidwest. De gemeente is een van de deelnemers in deze coalitie. Per loopbaanpad zijn zogeheten DOE-dagen georganiseerd in combinatie met een leerwerktraject en een baangarantie. Bewoners kunnen op deze manier laagdrempelig kennismaken met het beroep. In 2024 zijn er vijf DOE-dagen georganiseerd. Daarmee zijn 137 deelnemers bereikt. 82 deelnemers hebben een training gevolgd en er zijn 50 mensen op een werkplek geplaatst.

Participatievoorzieningen
De ondersteuning aan de groep inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt is uitgebreid. Het doel is om iedereen een passend perspectief te bieden om aan de samenleving mee te kunnen doen.

Begin 2024 is er een nieuw team Duurzaam Perspectief gestart. De focus van de aanpak is vooral op uitstroom naar werk, maar ook op ontwikkeling en maatschappelijke participatie. Het team heeft in 2024 een start gemaakt met de ondersteuning van uiteindelijk 4.000 inwoners. Tegelijkertijd biedt het Gelijkwaardig Meedoen Lab laagdrempelige dienstverlening in de wijk, zoals de wijkontwikkelplekken waar inwoners in hun eigen wijk gestimuleerd worden om mee te doen. Via deze plekken worden bestaande initiatieven uit de wijk verbonden met de dienstverlening van de gemeente, waardoor er passend aanbod op maat gecreëerd wordt voor de bewoners.

Om meer inwoners in staat te stellen zich te ontwikkelen en mee te doen gaan we de Wijkbedrijven en de Instapeconomie opschalen. In juli 2024 zijn hiervoor twee subsidieregelingen gepubliceerd (RIS319504) waarna de aanvragen zijn beoordeeld en de subsidies zijn verleend. Er komen vier Wijkbedrijven in Den Haag Zuidwest en het aantal beschikbare plaatsen voor instapwerk kan door de nieuwe subsidies worden opgeschaald van 200 naar 300 plekken. Een wijkbedrijf organiseert en faciliteert ontmoeting tussen wijkbewoners en activeert hen. 
De Instapeconomie is een activeringsinstrument om inwoners uit de participatiedoelgroep te laten deelnemen aan de samenleving en gaat uitgevoerd worden door zes organisaties in de wijk. Vanaf 1 januari 2025 gaat dit uitgevoerd worden in Den Haag Zuidwest, Schilderswijk en Mariahoeve. Bij de beoordeling is er extra goed gekeken of partijen stevig geworteld waren in de wijk.

Inburgering
In 2024 lag de focus op het uitvoeren en verder ontwikkelen van het Haagse inburgeringsproces. Inburgeraars kregen taallessen, volgden onderwijs en werden begeleid richting participatie of werk. De gemeente was daarnaast verantwoordelijk voor het financieel ontzorgen en ook de maatschappelijke begeleiding werd in 2024 uitgevoerd. Er zijn 57 inburgeraars gestart met een duaal traject in 2024. Zij zijn naast inburgering bezig met een traject richting werk of reeds aan het werk. Er zijn 72 statushouders gestart met de onderwijsroute. We hebben 119 inburgeraars een financiële training aangeboden. Er zijn 608 asielstatushouders ingestroomd en gestart met inburgering.

In 2024 is daarnaast gebleken dat het Rijk, ondanks eerder gemaakte afspraken, gemeenten niet tegemoetkomt in de extra uitvoeringskosten die gemaakt worden door een hogere instroom van inburgeraars. We blijven dit samen met de VNG en overige gemeenten aankaarten bij het Rijk.

De dienstverlening voor de groep inburgeraars die onder de Wet inburgering 2013 (Wi 2013) vallen is ook in 2024 voortgezet. Dit zijn inburgeraars die nog onder het vorige inburgeringsstelsel moeten inburgeren en zelf hun taaltrajecten moeten inkopen. Voor deze groep zijn net als voorgaande jaren extra rijksmiddelen beschikbaar gesteld, maar deze middelen worden afgebouwd. Op dit moment worden rond de 250 inburgeraars die onder de Wi 2013 vallen nog actief ondersteund. Deze dienstverlening wordt steeds verder afgebouwd.

Ook is er een samenwerking met stichting voor Vluchtelingen Studenten UAF (Universitair Asiel Fonds). Deze samenwerking stelt inburgeraars in staat te investeren in hun toekomst door ondersteuning bij het afronden of starten van een studie. Er is daarnaast extra taalaanbod voor de groep inburgeraars van wie de inburgeringstermijn dreigt te verstrijken en die niet langer gebruik kan maken van hun DUO-lening.

Toelichting op lasten en baten
In 2024 is er € 56,6 mln. uitgegeven aan de re-integratie opgave. Hiervan is €48,6 mln. besteed aan het de ontwikkeling en begeleiding van kandidaten naar werk en studie. Hieronder vallen o.a. de Maatschappelijk Fit, Werkfit en Werkontwikkeltrajecten. Ook is er € 1,8 mln. besteed aan de arbeidsmarktregio Haaglanden via het Regionaal Mobiliteitsteam en Regionaal Projectenbureau Arbeidsmarktregio Haaglanden.

Naast de kosten voor de reguliere dienstverlening en de arbeidsmarktregio Haaglanden investeren we middelen in verschillende Programma’s met als doel de dienstverlening verder te ontwikkelen, nieuwe doelgroepen aan te spreken en de re-integratie resultaten structureel te verbeteren. Hieronder vallen onder andere het Programma Stap Naar Werk met LKS, Maatwerk & Regie, Nieuwkomers naar Werk, Werken in Allianties en Netwerken en het Programma Aansluiting Onderwijs, Arbeidsmarkt en Bedrijfsleven. De activiteit Werkgelegenheidsprojecten heeft hier in 2024 € 6,2 mln. aan bijgedragen.

In 2024 is er €11,3 mln. aan baten gerealiseerd. Dit betreft € 6.7 mln. aan baten vanuit bestemmingsreserves, € 1,5 mln. aan ESF subsidie, € 0,6 mln. aan dekking vanuit de Regiodeal Zuid-West, € 1,5 mln. aan compensatie voor de inzet van personeel voor o.a. de arbeidsmarktregio en € 1 mln. aan overige baten.

In 2024 is €11,8 mln. besteed aan participatievoorzieningen, €11,2 mln. aan Inburgering. De baten bestaan uit €7,2 mln. aan inkomensoverdrachten van het Rijk in het kader van Inburgering en Programma Zuidwest. wat resulteert in een negatief saldo van €15,7 mln.

Toelichting financieel resultaat werkgelegenheidsprojecten    € 1,6 mln. N/I

Lasten

Reguliere dienstverlening                  € 1,6 mln. N/I  
De hogere uitvoeringskosten op deze subactiviteit zijn het gevolg van de veranderende doelgroep voor wat betreft samenstelling en afstand tot de arbeidsmarkt en de daaraan verbonden intensievere dienstverlening. 
De kosten voor de Regionale Samenwerking vallen dit jaar hoger uit dan begroot (0,9 mln.) Deze hogere kosten worden echter gecompenseerd door een hogere compensatie vanuit het Rijk. 

Programmatische kosten                  € 3,7 mln. N/I
De lasten voor de verschillende programma’s die vanuit Programma 7 worden gefinancierd vallen hoger uit dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt doordat kosten, gerelateerd aan de programmaplannen, die in 2025 werden verwacht al in 2024 zijn gemaakt. Dit heeft als gevolg dat de begrootte incidentele dekking voor deze projecten niet toereikend was waardoor een deel van de lasten wordt gedekt vanuit de structurele budgetten.

Baten

ESF Subsidie en baten rijk                  € 3,7 mln. V/I
Dit jaar is na het ontvangen van de subsidiebeschikking een deel van de ontvangen ESF-subsidie Haaglanden 2022-2023 vrijgevallen (€ 1,5 mln.). Omdat de kosten op grond waarvan de subsidie beschikbaar is gesteld zijn gerealiseerd in eerdere jaren, komt deze baat ten gunste van het rekeningresultaat 2024.
Als gevolg van hogere personele inzet op het gebied van regionale samenwerking is er een hogere compensatie vanuit het Rijk ontvangen (€ 1,0 mln.). Dit past binnen de bestaande financieringssystematiek op dit onderdeel.

Financieel resultaat activiteit Participatievoorzieningen en Inburgering   € 0,9 mln. N/I

Intensivering Participatievoorzieningen                  € 1,4 mln. V/I
In 2024 is de begeleiding voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt verder geïntensiveerd. Dat betekent dat we meer zijn gaan doen voor de doelgroep en dat de kosten voor deze doelgroep van 18.900 mensen per persoon gemiddeld met € 60 (11%) zijn toegenomen. Dit zit bijvoorbeeld in de subsidie voor een viertal wijkbedrijven en het inzetten van participatie coaches.

Tegelijkertijd zijn niet alle beschikbare middelen in 2024 vanuit het Nationaal Programma ingezet, waardoor op het totaal een voordeel ontstaat van 1,4 mln. Dit voordeel hangt samen met- en valt weg tegen het nadeel van de later ontvangen subsidies

Begeleiding Inburgeraars                     € 1,0 mln. N/I S De jaarlijkse instroom van volwassen asielstatushouders ligt met ca. 800 bijna twee keer zo hoog als de oorspronkelijke instroom. Om de begeleiding op peil te houden is ca. € 1.250 per asielstatushouder extra ingezet. Dit nadeel ontstaat omdat het Rijk de afspraken op het gebied van apparaatslasten niet aanpast aan de grotere instroom. Het Rijk heroverweegt dit standpunt per 2026 en daarom hebben we dit nadeel als incidenteel/structureel aangemerkt

Voorzieningen Inburgering                     € 5,6 mln. V/I
In 2024 zijn 5,6 mln. minder kosten gemaakt dan dat er aan voorzieningen voor Inburgeraars is ingekocht. Dit wordt veroorzaakt doordat het betaal/kasritme van de gemeente niet aansluit op het kasritme van de ontvangen middelen vanuit het rijk. Hierover lopen gesprekken met o.a. de VNG en het Rijk voor aanpassing. Dit voordeel valt weg tegen de achterblijvende baten.

Voorzieningen Inburgering                     € 5,6 mln. N/I
In 2024 zin 5,6 mln. minder baten onttrokken dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door een niet aansluitend betaal- en kasritme tussen gemeenten en het rijk voor de inkoop van Inburgeringsvoorzieningen.

Programma Zuidwest                        € 1,3 mln. N/I
Doordat subsidieregelingen later zijn ingegaan dan begroot, is er minder onttrokken uit de beschikbare middelen. Deze baten worden in volgende jaren alsnog ontvangen.

Werken in Opdracht (WIO) beschikt over een infrastructuur om inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en met een arbeidsbeperking te ondersteunen op hun weg naar de arbeidsmarkt. WIO is er ook voor inwoners die een beschutte werkplek nodig hebben, bijvoorbeeld omdat zij weinig prikkels kunnen verdragen. UWV geeft een indicatie af voor beschut werk. WIO voert de sociale werkvoorziening (WSW) uit, die na de invoering van de Participatiewet in 2015 in afbouw is, waardoor er geen instroom meer is van kandidaten. Ook in 2024 heeft de uitstroom uit de voormalige WSW-regeling doorgezet. Door vergrijzing en uitval neemt de uitstroom steeds sneller toe. Dit heeft gevolgen voor de productiviteit van WIO, temeer daar de doelgroep die nieuw instroomt kwetsbaarder is en meer begeleiding vergt. Deze trend is landelijk. Per 31 december 2024 zijn er 1.057 SW’ers (op 31 december 2023 1.141) in dienst.

Doorontwikkeling sociale werkvoorziening
Op grond van het landelijk en het gemeentelijk beleid geldt de doelstelling dat de sociale werkvoorziening niet alleen werk aanbiedt aan Haagse inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt, maar hen ook helpt zich verder te ontwikkelen wat betreft hun positie op de participatieladder. Dit betekent dat de voorzieningen en ondersteuning van WIO ingezet worden voor een brede groep inwoners die daarbij gebaat is en niet enkel voor inwoners die een beschutte werkplek nodig hebben.

Realiseren voldoende werkplekken Beschut werk (Nieuw beschut)
De gemeente heeft de wettelijke taakstelling om in 2024 307 beschutte werkplekken te realiseren. De gemeente heeft ruim voldaan aan deze wettelijke taakstelling.

Doorontwikkeling WIO
WIO heeft in het actieplan Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (RIS319227 ) meer mogelijkheden gekregen voor het uitvoeren van (gemeentelijke) opdrachten, door een voorkeurspositie bij het zelf uitvoeren (inbesteden) van diensten/ producten. Bovendien zijn de uitgangspunten uit 2019 aangescherpt: WIO is een van de aanbieders van de voorzieningen ‘werkfit’ en ‘werkontwikkeltrajecten’ en WIO kan experimenteren met ontwikkelbanen en praktische diagnose. Inmiddels maken 47 Haagse inwoners gebruik van een ontwikkelbaan bij WIO.  Daarnaast zijn er ook banen voor de ontwikkeling van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt beschikbaar bij andere diensten (in het kader van sociaal werkgeverschap). De focus van WIO verschuift door deze maatregelen van een focus op enkel Sociale Werkvoorziening, naar een verbreed perspectief.  

Werkplekken Beschut werk (Nieuw beschut)
In 2024 is er voor 409 medewerkers een beschutte werkplek gerealiseerd (in 2023 waren dit 373 werkplekken). Hiermee heeft de gemeente ruim voldaan aan deze wettelijke taakstelling. Ondanks de over-realisatie heeft het college de keuze gemaakt geen wachtlijsten te hanteren: wie de indicatie beschut heeft komt direct in aanmerking voor een beschutte werkplek. De instroom betreft medewerkers die extra ondersteuning en begeleiding nodig hebben door meervoudige problematiek. Beschut werk is bedoeld voor mensen die alleen kunnen werken in een beschermde omgeving en onder aangepaste omstandigheden. Het gaat om aangepaste omstandigheden en/of begeleiding waarvan van werkgevers niet kan worden verwacht dat zij hierin kunnen voorzien. Dit betekent dat het voor medewerkers met een indicatie beschut niet gemakkelijk is om uit te stromen naar de reguliere arbeidsmarkt. Met sociaal ondernemers is in 2024 wel gezocht naar nieuwe mogelijkheden voor kandidaten met een indicatie beschut werk, bijvoorbeeld aansluitend op een goed verlopen stage, maar dit blijft lastig in verband met benodigde aanpassingen op de werkvloer, het zoeken naar een prikkelarme werkplek of het bieden van veel extra ondersteuning.

Toelichting op lasten en baten
De lasten binnen Cluster 1.b Sociale Werkvoorziening zijn voornamelijk besteed aan salarissen en begeleiding van doelgroepmedewerkers binnen de sociale werkvoorziening. De totale lasten bedragen €51,6 miljoen, terwijl de baten €4,8 miljoen bedragen, wat resulteert in een negatief saldo van €46,8 miljoen.

Toelichting financieel resultaat Sociale werkvoorziening          € 1,1 mln. N/I

Lasten:
Doelgroep                            € 3,5 mln. V/I
Op de salarissen van de doelgroepmedewerkers is een voordeel ontstaan doordat met name de instroom van nieuw beschut medewerkers achterblijft bij de verwachting/begroting. Per saldo scheelt dat 49 medewerkers met als gevolg dat momenteel het bestand aan doelgroepmedewerkers daalt van 1.514 (1.309 fte) naar 1.465 medewerkers (1.262 fte; oude cao WSW en nieuw beschut/Cao Aan de Slag). Daarnaast is incidenteel een hogere bijdrage van het Rijk ontvangen.

Interne Baten                           € 0,5 mln. N/I
De omzet bij de gemeente Den Haag (vnl. schoonmaak, groenonderhoud, buitenruimte) is niet gehaald (€ 0,5 mln. onderrealisatie met name te relateren aan schoonmaak waar het contract is verkleind). De interne baten worden vanwege accountantsvoorschriften geadministreerd als negatieve lasten en staan hier dus als nadeel op de lasten verklaard.

Baten:
Externe Baten                           € 2,0 mln. N/S
De geraamde externe baten zijn op onderdelen,  niet gerealiseerd. Dit wordt enerzijds veroorzaakt doordat het aantal doelgroepmedewerkers per saldo daalt, anderzijds omdat de gemiddelde loonwaarde van de doelgroep door de afbouw van de sociale werkvoorziening langjarig langzaam afneemt. Dat leidt er ook toe dat er minder goed een match te maken is tussen vraag en aanbod.

Het beroep op de bijstand in Den Haag heeft zich gunstig ontwikkeld en is gedaald van bijna 11% van de huishoudens in 2018 naar 8,2% in 2024. Ook ten opzichte van landelijke ontwikkelingen steken de ontwikkelingen in Den Haag gunstig af.

Ontwikkelingen in de bijstand
In 2024 zijn 6.87 4 bijstandsaanvragen afgehandeld, waarvan er 4.055 zijn toegekend. Het toekenningspercentag e bijstand bedroeg 59,0%. De instroom in de bijstand is ten opzichte van 2023 met 1,2 % gedaald. Het bijstandsvolume is in 2024 met 0,3% gedaald van 21.834 op 31 december 2023 naar 21.759 uitkeringen op 31 december 2024. In het Centraal Economisch Plan van maart 2023 ging het Centraal Planbureau (CPB) nog uit van een landelijke stijging van 1,4%.

Het gaat dus qua aantallen mensen in de bijstand beter dan bij het opstellen van de begroting op basis van CPB cijfers werd begroot. Het beleid dat door de Raad is vastgesteld als antwoord op de ontwikkelingen in de Participatiewet, zet in op het activeren van bijstandsgerechtigden in de volle breedte. Dit beleid lijkt de afgelopen jaren zijn vruchten af te werpen.

BUIG
BUIG is een gebundelde uitkering van het Rijk voor de bekostiging van uitkeringen en loonkostensubsidies op grond van de Participatiewet, de IOAW, de IOAZ en het Bbz. Het BUIG-budget dat de gemeente in 2024 ontving was € 1,1 mln. hoger dan de gerealiseerde lasten. In de begroting is rekening gehouden met een tekort op het BUIG-budget.

Tot op heden is er, met uitzondering van de compensatie over de jaren 2015 en 2016, nog geen bevredigende oplossing door het Rijk geboden inzake ons bijstandstekort. Dit betekent dat tegen ieder verdeel- en vangnetbesluit van het Rijk vanaf 2017 de juridische procedures zijn doorgezet. De bezwaren van de gemeente Den Haag tegen de besluiten door het Rijk zijn steeds ongegrond verklaard en daarom is bij de rechtbank in (hoger)beroep gegaan. Naar verwachting zal de Centrale Raad van Beroep in 2025 een uitspraak doen. Daarnaast wordt nog steeds geprobeerd om met het Rijk tot een minnelijke oplossing te komen.

Naleving en handhaving
In onze handhavingsaanpak ligt de nadruk op preventie. We informeren bijstandsgerechtigden duidelijk over hun verplichtingen die de Participatiewet stelt aan het ontvangen van een bijstandsuitkering, en de gevolgen van het niet nakomen daarvan. Het uitgangspunt is dat inwoners, wanneer zij goed op de hoogte zijn van hun verplichtingen en de mogelijke consequenties, minder snel vergissingen maken. Via de website, tijdens gesprekken met een consulent en in folders die bij de uitkeringsspecificatie worden meegestuurd, worden bijstandsgerechtigden gewezen op de verplichtingen die horen bij het ontvangen van een bijstandsuitkering. Op deze manier proberen wij zo veel mogelijk te voorkomen dat bijstandsgerechtigden onopzettelijk de inlichtingenplicht schenden. Daarnaast richten we ons op het voorkomen van instroom in de bijstand van mensen die er geen recht op hebben.

Op basis van interne en externe meldingen doen onze handhavingsconsulenten onderzoek naar mogelijke onrechtmatigheden bij ontvangers van een bijstandsuitkering. Wij handhaven bij het constateren van onrechtmatigheden: bij overtredingen wordt teveel ontvangen uitkering teruggevorderd en, in geval van verwijtbaarheid, wordt een boete opgelegd. In 2024 zijn er naar aanleiding van 761 onderzoeken 104 bijstandsuitkeringen beëindigd en 22 bijstandsuitkeringen aangepast. Dit heeft geleid tot een totaalbedrag van € 1,6 miljoen aan terugvorderingen. Ook is in 73 gevallen voorkomen dat onterecht een uitkering toegewezen werd. Daarnaast zijn er in 2024 54 boetes opgelegd wegens het opzettelijk schenden van de inlichtingenplicht: het totaalbedrag van deze boetes is € 14.113,-.

Naast de inlichtingenplicht, moeten bijstandsgerechtigden ook voldoen aan sollicitatie- en re-integratieverplichtingen. Bij het niet naleven hiervan kan een maatregel – een korting op de uitkering – worden opgelegd. Tot en met oktober 2024 zijn er 436 maatregelen opgelegd. In het derde kwartaal 2024 is de nieuwe verordening maatregelen en handhaving Participatiewet, IOAW en IOAZ Den Haag 2024 (RIS319830 ) door de gemeenteraad vastgesteld. Hierin wordt meer ruimte gelaten voor maatwerk.

Tozo (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers)
Het Rijk heeft in de Covid-19 periode de Tozo regeling ingesteld om ondernemers te helpen deze moeilijke periode te overbruggen. De uitvoering van deze regeling ligt bij de gemeente en in de periode van 1 maart 2020 tot 1 oktober 2021 is aan ruim 4.800 ondernemers een lening Tozo-bedrijfskapitaal verstrekt. Op grond van de Tozo-regeling zijn ondernemers verplicht om in 72 maanden na verstrekking de lening af te betalen met 2% rente vanaf 1 juli 2022. De gemeente vordert deze leningen terug via een maandelijkse terugbetaling of via beslag, waarbij rekening wordt gehouden met de draagkracht van de ondernemer. Het Rijk is risicodrager van de uitstaande leningen en de gemeente verantwoord jaarlijks de ontvangen bedragen. Eind 2024 stond er € 29,6 mln. aan Tozo-bedrijfskredieten open.

Coöperatie Wigo4it (verbonden partij)
Om de digitale afhandeling van bijstand en armoederegelingen te verzorgen heeft Den Haag samen met de andere G4 gemeenten de coöperatie Wigo4it opgericht. De rol van Wigo4it is om door aanpassingen in het ICT-systeem betere interactie met de Haagse inwoners te realiseren en gebruikersgemak voor inwoners en inkomensconsulenten te realiseren.

In 2024 is € 402,0 mln. besteed aan Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen en €23,9 mln. aan Loonkostensubsidies. De uitvoeringslaten bedroegen €46,9 mln. De baten bestaan uit het BUIG-budget van €419,8 mln. € 7,0 mln. overige baten en een onttrekking uit de ICT reserve van € 2,9 mln.

Financieel resultaat Inkomen                  € 12,1 mln. V/I

Uitkeringslasten                        €1,5 mln. N/I
Een nadeel bij de uitkeringslasten doordat de prijs per uitkering € 227 (1,3%) hoger
uitkwam terwijl het aantal uitkeringen juist 193 (0,9%) lager was dan begroot.

Loonkostensubsidie                        €0,3 mln. N/I
Door succesvolle plaatsingen met loonkostensubsidie werden er 30 personen (1,4%)
meer geplaatst dan begroot (zie ook toelichting onder ‘Werkgelegenheidsprojecten’)

Uitvoeringslasten                        €4,2 mln. N/I
Een nadeel op de uitvoeringslasten is ontstaan door € 1,8 mln. hogere
apparaatskosten en € 2,3 mln. hogere ICT-lasten.

Baten:                               € 18,2 mln. V/I

BUIG-budget                           € 20,8 mln. V/I
Het definitieve BUIG-budget 2024 is vastgesteld op € 419,8 mln. en ligt daarmee
€ 20,8 mln. hoger dan begroot en € 28,6 mln. hoger dan het nader voorlopig budget
dat in mei 2024 werd gepubliceerd. De stijging kwam door de prijsontwikkeling.   

Boetevorderingen                        €1,3 mln. N/I
Er worden minder boetevorderingen opgelegd. Ook is het minder vaak nodig
om verstrekte voorschotten terug te vorderen. Als gevolg hiervan waren de
gemeentelijke baten lager dan begroot.

Uitvoeringslasten TOZO                     € 1,4 mln. N/I
Er konden minder uitvoeringskosten aan de afwikkeling van de ‘Tijdelijke
Ondersteuning Zelfstandig Ondernemers’ (Tozo) worden toegerekend.

Inwoners moeten volwaardig kunnen meedoen in de samenleving en zichzelf maximaal kunnen ontplooien. Het minimabeleid heeft ook in 2024 als doel gehad om de bestaanszekerheid te waarborgen, oog te hebben voor de individuele behoeften van de inwoner en ervoor zorgen dat er perspectief op de lange termijn is. Hierbij is het belangrijk dat armoederegelingen toegankelijk en bereikbaar zijn.

Daarnaast probeert het college om het gebruik binnen de al bestaande gebruikers te vergroten met andere regelingen waar zij mogelijk recht op hebben. Er is extra aandacht voor de groep werkende armen, waaronder ondernemers en zzp’ers. De campagne ‘niemand verdient geldzorgen’ heeft specifiek aandacht voor jongeren en ondernemers. De inzet van het maatwerkbudget is breder onder de aandacht gebracht en de verstrekkingen vanuit het maatwerkbudget zijn met 30% gestegen. In de breedte zien we dat er meer Bijzondere Bijstand is verstrekt voor o.a. woongerelateerde en medische kosten. In de Aanpak geldzorgen en geldproblemen (RIS319849 ) wordt jaarlijks gerapporteerd over cijfers rondom gebruik en bereik.

In 2024 is de vergoeding van €300 bij dierenartskosten mogelijk gemaakt voor inwoners met een Ooievaarspas. Dierenartsen kunnen partner worden van de Ooievaarspas waarbij pashouders de pas kunnen laten scannen voor preventieve behandelingen en medisch noodzakelijk kosten. In totaal zijn 24 dierenartsen aangesloten verspreid over heel de stad en hebben in 2024 meer dan 700 pashouders gebruik gemaakt van deze regeling.

Het realiseren van gelijke kansen en het bieden van maximale zelfontplooiing bij kinderen is belangrijk. We hebben daarom extra geld uitgetrokken voor minimaregelingen voor gezinnen met kinderen met een inkomen tot 150% van het wettelijk bestaansminimum. We hebben hier eenmalig € 2,5 miljoen voor uitgetrokken voor een Talentenfonds. In 2024 zijn gesprekken gevoerd met de stad om tot een voorstel te komen voor de inzet van deze middelen. De gesprekken zijn onder andere gevoerd met de Raad van Ouders, de Raad van Kinderen, en jongeren(ambassadeurs).

Ooievaarspas
In 2024 zijn pashouders gestimuleerd om gebruik te maken van de activiteiten gekoppeld aan de Ooievaarspas en zijn er (grote) evenementen in de stad georganiseerd. In 2024 is een eigen festival vanuit de Ooievaarspas georganiseerd, was de Ooievaarspas aanwezig bij de Tour de Femme en de Sport Experiences, en waren er weer kerstdiners voor pashouders.

De gemeente kijkt hoe het gebruik van de Ooievaarspas vergroot kan worden als onderdeel van de ambitie uit het coalitieakkoord om het bereik van de minimavoorzieningen deze collegeperiode te vergroten. Hierbij wordt ook gekeken hoe het aanvraagproces en het gebruik van de Ooievaarspas nog laagdrempeliger en toegankelijker kan worden. In 2024 is het aanvraagformulier verbeterd en toegankelijker gemaakt via MijnDenhaag.

Bijzondere bijstand
Op basis van de Participatiewet kunnen Haagse inwoners die worden geconfronteerd met onvoorziene, bijzondere kosten een beroep doen op individuele bijzondere bijstand. Met bijzondere bijstand leveren we maatwerk. Er wordt altijd gekeken naar de persoonlijke situatie en waar nodig stemmen we af met andere hulp- en dienstverleners. Voor inwoners met een langdurig laag inkomen is er een individuele inkomenstoeslag. Ook in 2024 bleef het mogelijk om bijzondere bijstand aan te vragen voor het deel van de energierekening dat hoger is dan de periode ervoor. De wijziging van de beleidsregels minimabeleid maakt onderdeel uit van een bredere herziening en actualisering van het Haagse minimabeleid, waarin is gezocht naar een betere aansluiting op de behoefte van Haagse minima en een uitbreiding van de groep die in aanmerking komen voor de regelingen. Hierin wordt de in het coalitieakkoord vermelde verbreding van de toegang tot o.a. de Ooievaarspas voor de inkomensgroep 130-150% uitgevoerd. We volgen nu het NIBUD om de vergoedingen voor inrichtingskosten altijd actueel te houden en volgen de Participatiewet om sommige vergoedingen als gift (i.p.v. lening) te kunnen verstrekken.

Deze herziening voorziet in een bredere en eenvoudigere toegankelijkheid, dus zowel inhoudelijk als wat betreft de administratieve last voor inwoners. Het streven is om het voor inwoners zo eenvoudig mogelijk te maken om een voorziening aan te vragen en waar mogelijk de koppeling te maken met overige voorzieningen die ambtshalve verstrekt kunnen worden.

Eénverdienersproblematiek; gemiste zorg- en huurtoeslagen
Deze problematiek betreft (echt)paren waarvan één partner een UWV-uitkering heeft en de andere in veel gevallen een aanvullende bijstandsuitkering, die door een fiscale fout minder zorg- en huurtoeslag ontvangen dan mensen met alleen een bijstandsuitkering. De gemeente Den Haag compenseert de gemiste zorg- en huurtoeslagen over 2022, 2023 en 2024 van de betreffende (echt)paren met bijzondere bijstand, in opdracht van het ministerie van SZW totdat nieuwe wetgeving in 202 8 de fiscale fout repareert.
Sinds de tweede helft van 2024 moeten gemeenten ook (echt)paren compenseren die nog geen aanvullende bijstand ontvangen.
De compensatie van de gemiste zorg- en huurtoeslag met bijzondere bijstand over 2022, 2023 en 2024 is door het Rijk vergoed aan gemeenten via een decentrale uitkering (september circulaire 2024). Van 2025 tot en met 2027 vindt de compensatie van gemiste zorg- en huurtoeslagen door gemeenten plaats via een tijdelijke regeling in de Participatiewet. Deze compensatie loopt via een forfaitair bedrag. Ook deze compensatie wordt vergoed door het Rijk.

Individuele Inkomenstoeslag
Mensen met een langdurig laag inkomen (36 maanden of meer) ontvangen jaarlijks een individuele inkomenstoeslag (IIT). Deze toeslag is bedoeld als compensatie voor de buffer die minima niet hebben kunnen opbouwen ten opzichte van andere huishoudens, omdat ze langdurig op het wettelijk sociaal minimum leven. In 2024 ging het in totaal om 19.286 mensen. Er is een daling te zien in het aantal verstrekkingen van de IIT. Aangezien het grootste aandeel IIT-verstrekkingen aan bijstandsgerechtigden is, is deze daling verklaarbaar, gezien het feit dat de laatste jaren het bijstandsbestand ook is gedaald. Aan ca. 1.800 uitkeringsgerechten is ambtshalve de IIT toegekend, in het kader van de vereenvoudiging van aanvraagprocessen en een groter gebruik van onze regelingen te realiseren.

Maatwerkbudget
Het kan voorkomen dat er geen adequate oplossing te vinden is in de beschikbare voorzieningen. Daarom werken we met een maatwerkbudget. Het maatwerkbudget neemt kleine drempels weg in bijvoorbeeld een werk-, zorg- of schuldentraject. Daarmee worden grote individuele problemen voorkomen. Steeds meer teams binnen SZW gebruiken het maatwerkbudget en leren het effectief en doelmatig in te zetten. Het afgelopen jaar is (net als in 2023) het maatwerkbudget ruim uitgeput (overschrijding van € 29.478). Deze overschrijding wordt binnen het totaal aan minimamiddelen opgevangen.

Haagse Zorgverzekering
De gemeente biedt een Haagse Zorgverzekering aan via VGZ voor inwoners met een inkomen tot 150% van het sociaal minimum. Er waren in 2024 48.471 mensen verzekerd bij de Haagse Zorgverzekering voor minima. Als gemeente wordt met VGZ ook samengewerkt op het gebied van preventie en het voorkomen van geldzorgen en geldproblemen. Met de middelen die VGZ beschikbaar heeft in het kader van Social Return on Investment worden in afstemming met de gemeente projecten gefinancierd die op het snijvlak gezondheid en bestaanszekerheid zitten (denk aan de 147 uitgiftepunten van gratis menstruatiemiddelen in de stad). In het kader van het voorkomen van instroom in de bronheffing is in 2024 gewerkt om (beginnende) betalingsachterstanden te voorkomen. Er zijn werkafspraken gemaakt om Haagse verzekerden bij VGZ te benaderen met een betalingsachterstand en een hulpaanbod te doen.

Subsidieregeling geldzorgen en geldproblemen
Ongeveer een vijfde van de begrote uitgaven voor minimabeleid wordt via subsidies verstrekt. In 2024 zijn hier nieuwe subsidieregels voor vastgesteld, de regeling geldzorgen en geldproblemen. In totaal is er voor €11 miljoen aan subsidies verstrekt voor kinderarmoede, voedsel- en noodsteun, en financiële hulpverlening. Met de nieuwe subsidieregeling is het ook mogelijk om meerjarig te subsidiëren. In september 2024 is de subsidieronde geweest en zijn de besluiten genomen voor de inzet van de middelen voor 2025 en 2026.

Tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapten
Chronisch zieken en gehandicapten met een zorgindicatie en een inkomen tot maximaal 150% van het sociaal minimum krijgen jaarlijks een tegemoetkoming voor medische meerkosten die buiten de zorgverzekering vallen. Afgelopen jaar zijn 9.261 mensen bereikt. Dit is een afname ten opzichte van voorgaande jaren. Deze regeling maakt eveneens deel uit van de bredere opgave om het bereik te vergroten. In 2024 zijn de beleidsregels minimabeleid aangepast en hierbij zijn onder andere de criteria om in aanmerking te komen voor de Tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapten uitgebreid. Hierdoor kunnen inwoners op meer manieren aantonen dat zij tot de doelgroep behoren. Bijvoorbeeld op het moment dat zij in het bezit zijn van een gehandicapten parkeervergunning.

Kinderopvang i.v.m. sociaal/medische indicatie
Ouders die als gevolg van een sociaal-medische situatie geen of beperkt recht hebben op kinderopvangtoeslag, kunnen tijdelijk kinderopvang bekostigd krijgen vanuit de gemeentelijke regeling tegemoetkoming kinderopvang op grond van een sociaal-medische indicatie.

Uit de landelijke praktijk blijkt dat de regeling voor sociaal-medische indicatie onvoldoende aansluit bij de huidige problematiek van de doelgroep en de duur van deze problematiek. Naar aanleiding hiervan lopen er al langer gesprekken met het Rijk, die graag ziet dat gemeenten gezinnen langer van de sociaal medische indicatie gebruik laten maken. Hiertoe worden vanaf 2025 extra middelen aan gemeenten toegekend, is recent bekend geworden. In 2024 hebben 225 mensen gebruik gemaakt van de regeling tegemoetkoming kosten kinderopvang op grond van een sociaal-medische indicatie.

Hierbij wordt de eigen bijdrage bij kinderopvang op grond van sociaal medische indicatie vanaf februari 2024 volledig vergoed voor gezinnen met een inkomen tot aan de bijstandsnorm, het wettelijk sociaal minimum. Vanaf 2025 gaan we dit volledig vergoeden voor gezinnen met een inkomen tot 150% van het wettelijk sociaal minimum. Dit gebeurt omdat we zien dat de hoge eigen bijdrage voor de kinderopvang belemmerend werkt voor gezinnen die behoefte hebben aan deze opvang vanwege een sociaal medische noodsituatie.

Kinderopvang
Kinderopvang is voor ouders met een bijstandsuitkering een belangrijk instrument om hun weg naar werk te vinden en is vaak een randvoorwaarde voor arbeidsparticipatie. De gemeente voorziet in een tegemoetkoming van 4% ouderbijdrage voor kinderopvang (conform artikel 1.13 Wet Kinderopvang) voor bijstandsgerechtigden in een werktraject. Doel van de 4%-regeling is het verlagen van de drempel om mee te doen aan een re-integratietraject. In 2024 hebben 264 inwoners gebruik gemaakt van deze regeling. Sinds vorig jaar vergoedt het college via de bijzondere bijstand ook meerkosten voor kinderopvang, waar de marktprijs van kinderopvang boven het wettelijk maximaal uurtarief van kinderopvangtoeslag uitkomt (RIS315633 ). Hierdoor kunnen ouders deelnemen aan werktrajecten, zonder financiële zorgen over de kinderopvang.

 
In 2024 is €47 mln. besteed aan de Bijzondere Bijstand, €7,1 mln. aan de Ooievaarspas en €5,3 mln. aan de overige armoederegelingen. Daarnaast is in 2024 de Energietoeslag uitgekeerd. Dit bedroeg €5,4 mln., die boven op de reguliere armoederegelingen, aan 5.990 personen is verstrekt.

De baten bestaan uit €1,8 mln. aan terugbetaalde leningen in het kader van de Bijzondere Bijstand, €0,8 mln. aan bijdragen van Leidschendam-Voorburg en Rijswijk voor het gebruik van de Ooievaarspas, en €0,1 mln. aan overige baten.

Financieel resultaat Minimabeleid                  € 1,9 mln. N/I

Energietoeslag                           € 2,7 mln. N/I
In 2024 zijn de aanvragen energietoeslag afgehandeld die nog betrekking hadden op 2023. In totaal is aan 5.990 personen energietoeslag verstrekt. Door het succes van de regeling kwamen de kosten € 2,7 mln. hoger uit dan begroot.

Bijzondere Bijstand                        € 1,7 mln. V/I
De kosten voor Bijzondere Bijstand zijn voornamelijk toegenomen op het gebied van Huisraad en Bewindvoering, met stijgingen van respectievelijk € 1 mln. en € 0,4 mln. De prijs per uitkering ligt hoger dan in voorgaande jaren. Ondanks de stijgende kosten is er sprake van een onderschrijding, mede dankzij een eenmalige meevaller van
€ 0,7 mln. bij de collectieve zorgverzekering en de toekenning van incidentele middelen, zoals de Armoede-envelop van € 2,1 mln.

Individuele studietoeslag                     € 1 mln. N/I
De lasten voor de Individuele studietoeslag zijn in 2024 gestegen. Er zijn 3.885 verstrekkingen verricht en dit is een stijging ten opzichte van voorgaande jaren. De totale kosten kwamen € 1 mln. hoger uit dan het beschikbare budget.

Ooievaarspas                           € 0,7 mln. V/I
Het gebruik van de Ooievaarspas is in 2024 gestegen ten opzichte van 2023. De stijging is zichtbaar bij de volgende activiteiten: fitness/gym, recreatie en activiteiten speciaal voor ouderen. De onderschrijding op de Ooievaarspas komt door € 0,8 mln. middelen die beschikbaar zijn gesteld voor vergoeding van de dierenarts en waar in 2024 € 0,1 mln. op gerealiseerd is.

Diverse overige verschillen                     € 0,3 mln. N/I

Baten:                              € 0,3 mln. N/I

De gemeente wil voorkomen dat mensen in de schulden terecht komen, bijvoorbeeld door op een laagdrempelige manier aanwezig te zijn in de stad, zoals met de Helpdesk Geldzaken. Dit vloeit voort uit de gemeentelijke ambitie om Den Haag schuldenvrij te maken. Mocht een inwoner toch hulp nodig hebben bij diens schulden, nemen de schuldregelaars het grootste deel van de administratieve last over en wordt er standaard ingezet op saneringskredieten, waardoor inwoners sneller uit de schulden zijn. De focus ligt op maatwerk, stress-sensitieve dienstverlening en het ontzorgen van onze inwoners. Dit doet het college samen met inwoners, schuldeisers, vrijwilligersorganisaties, en andere partners.

Daarnaast heeft het college aandacht voor verschillende doelgroepen, waaronder ondernemers, werkende minima en jongeren. Het college heeft ook afgelopen jaar ingezet op het voorkomen van schulden bij jongeren door middel van financiële educatie. Daarvoor werken we met SchuldZero samen aan preventie van schulden onder jongeren. We zijn gestart met een onlinecampagne voor jongeren. Daarnaast is een sociale kaart ontwikkeld voor jongeren zodat zij altijd de juiste organisaties of professionals kunnen vinden. Ook wordt in samenwerking met scholen gewerkt aan financiële educatie onder jongeren. Het afgelopen (school)jaar zijn 238 gastlessen gegeven over geld. De gastlessen worden aangeboden onder schoolgaande jongeren in Den Haag, met focus op het voortgezet onderwijs aan leerlingen in de leeftijd van 15 t/m 17 jaar, omdat het bij deze doelgroep het belangrijkste is om hen tijdig in te lichten over hoe zij om moeten gaan met hun financiën vanaf hun 18e verjaardag. In totaal zijn ca. 1048 Haagse jongeren bereikt.

Kredietfaciliteiten GKB
De Gemeentelijke Kredietbank (GKB) helpt inwoners die elders geen krediet kunnen krijgen vanwege hun leeftijd, inkomen of een beschadigd kredietverleden. Zij kunnen een sociaal krediet krijgen voor noodzakelijke vervangingsuitgaven en/of voor het inlossen van betalingsachterstanden. Het opbouwen van problematische schulden kan zo worden afgewend. In 2024 zijn 513 nieuwe sociale kredieten verstrekt om o.a. problematische schulden tegen te gaan. Dit waren er 454 in de vorm van een persoonlijke lening en 59 in de vorm van een doorlopend krediet.

Daarnaast zijn er 481 sociale leningen aan statushouders verstrekt voor de inrichting van hun huis. Het aantal aanvragen en verstrekte leningen is gestegen ten opzichte van het aantal uit 2023 (434 leningen). De kredietbank adviseert ook over financieringen en kredieten. Medewerkers voerden in 2024 totaal 869 adviesgesprekken. Dit waren 741 adviesgesprekken voor sociale kredieten en 128 voor hypotheken. Wanneer het oversluiten van de hypotheek door de kredietbank de beste oplossing voor de woningbezitter was, is dit als aanvraag geregistreerd. In 96 gevallen heeft een aanvraag geleid tot een verstrekking. De Gemeentelijke Kredietbank heeft 63 aanvragers van een sociaal krediet doorverwezen naar curatieve schuldhulp.

Het belenen van sieraden kan Haagse inwoners met (tijdelijk) financiële krapte ook in sommige gevallen een snelle oplossing bieden. Door de gunstige goudkoers zijn er hogere rentebaten dan verwacht gerealiseerd bij de Gemeentelijke Kredietbank. Als inwoners schulden hebben of als er vragen zijn rond inkomsten en uitgaven worden zij persoonlijk overgedragen aan de Helpdesk Geldzaken. In 2024 bedroeg het aantal nieuwe pandbeleningen 28.481 stuks, 59.837 beleningen zijn verlengd en 26.059 leningen zijn gelost.

In 2024 is de rente voor sociale kredieten verhoogd vanwege de stijgende marktrente. De rente voor Doorlopende Kredieten, Persoonlijke Leningen en Sociale Leningen bedraagt 4,65% p.j. Dit ligt ruim onder de markttarieven. De rente bij het Pandhuis bedraagt 19,5% p.j. Voor hypotheken is dat 5,35% rente bij een rentevaste periode van 1 jaar en bij 15 jaar is dat percentage 4,3%. Deze rentes zijn wat hoger dan in de markt. Dit komt omdat wij hypotheken verstrekken tegen een verhoogd risico, aan inwoners die bij een commerciële hypotheekverstrekker niet terecht kunnen.

Advies, informatie en sociaaljuridische diensten
In 2024 maakten 4.463 inwoners gebruik van de sociaaljuridische dienstverlening van de sociaal raadslieden. De sociaal raadslieden werken vanuit de meeste stadsdeelkantoren en hebben gemiddeld 1,5 hulpvraag per inwoner behandeld. Ook wordt de expertise van de sociaal raadslieden ingezet bij het ondersteunen van zelfstandig ondernemers of de hersteloperatie van de toeslagengedupeerden.

De meest gestelde vragen van inwoners gingen in 2024 over: financieel-juridische zaken zoals beslaglegging en belastingen, energiekosten, sociale zekerheid en huisvestingszaken zoals huurtoeslag. Naast het spreekuur en de signaleringen lag de focus van de sociaal raadslieden op het verder verbeteren van interne en externe samenwerking (Juridisch Loket en Servicepunten XL) en het versterken van de inhoudelijke kwaliteit.

De gemeente ondersteunt gedupeerden van de kinderopvangtoeslagaffaire die in afwachting zijn van hun integrale beoordeling en/of schadeloosstelling. Hiervoor blijft financiering vanuit de rijksoverheid beschikbaar om gedupeerden ruimhartig en op maat te ondersteunen. In 2024 is ook een herstelregeling geboden aan kinderen van gedupeerden en ex-partners. Zij kunnen net als de ouders ondersteuning krijgen van de gemeente. Eind 2024 zijn er 693 Haagse huishoudens in actieve begeleiding.

Financiële hulpverlening  
Helpdesk Geldzaken
De gemeente heeft in 2024 8.936 mensen op de Helpdesk Geldzaken geholpen. In het steeds groter groeiende netwerk van de Helpdesk Geldzaken en financieel trainers wordt nauw samengewerkt in de wijken met buurthuizen, gezondheidscentra en maatschappelijke organisaties. Daarmee bieden we laagdrempelige directe financiële dienstverlening, voorlichting en workshops over geldzaken. Met verschillende pilots, waaronder een pilot in Laak, wordt er getest wat het doet met de instroom als er een vrije inloop is en er wordt samengewerkt met sleutelfiguren uit de wijk. Ook wordt er gekeken naar een betere samenwerking tussen de Helpdesk Geldzaken, de afdeling inkomensondersteuning, sociaal raadslieden en bijvoorbeeld de WMO.

Vroegsignalering
Door middel van vroegsignalering komen we snel na het ontstaan van betalingsachterstanden bij vaste lastenleveranciers in contact met inwoners om hen een passend hulpaanbod te doen. Het afgelopen jaar zijn er gemiddeld 4485 signalen per maand binnengekomen. Er zijn nieuwe middelen voor vroegsignalering ontwikkeld om inwoners met betalingsachterstanden te wijzen op het hulpaanbod van de gemeente. Zoals een kaart voor inwoners, welke kan worden voorgelezen in verschillende talen en scripts voor een belrobot. De belrobot is een geautomatiseerd spraakbericht, ingesproken door een van onze medewerkers. Het tijdstip, de frequentie en het aantal inwoners dat gebeld wordt, wordt regelmatig aangepast na nieuwe inzichten. In 2024 zijn er 11.394 telefoontjes via de belrobot gedaan. Ook kan je sinds eind 2024 in het keuzemenu kiezen voor het direct online een afspraak maken. Er zijn in 2024 29.441 telefoongesprekken gedaan, 3.200 e-mails verstuurd en 1087 huisbezoeken afgelegd.  

Curatieve schuldhulpverlening
Mensen die toch problematische schulden krijgen, helpt de gemeente op korte termijn om schuldenzorgenvrij te worden. Hierbij heeft een saneringskrediet waarbij er maar één schuldeiser resteert (de Gemeentelijke Kredietbank) de voorkeur boven een langjarige schuldbemiddeling. Dat biedt sneller schuldenrust. We gaan met de klantreismethodiek uit van de behoeften en mogelijkheden van de hulpvrager en bieden een vast aanspreekpunt. Door middel van budgetbegeleiding en trainingen leren inwoners hun huishoudboekje weer op orde te krijgen en te houden. In 2024 stroomden 2308 inwoners met schulden via de klantreismethodiek in en worden begeleid naar een schuldenzorgenvrij bestaan. Dit zijn er 120 meer dan in 2023.

Toelichting baten en lasten

In 2024 is €23,3 mln. besteed aan schuld- en financiële hulpverlening, €18,8 mln. aan advies, informatie en sociaaljuridische diensten en €2,1 mln. aan kredietfaciliteiten GKB. De baten bestaan uit €7,4 mln. aan rentebaten, €8,1 mln. aan inkomensoverdrachten van het Rijk in het kader van de toeslagenaffaire, en €2,8 mln. aan overige baten.

Financieel Resultaat Schuldenbeleid               €1,5 mln. V/I

Baten:                     
Advies, informatie & Sociaal Juridische Diensten               € 1,5 mln. V/I
In 2024 hebben circa 800 inwoners van Den Haag gebruik moeten maken van de hulpverlening in het kader van de toeslagenaffaire. Deze kosten worden vrijwel volledig vergoed door het Rijk. Deze inkomsten zijn specifiek bedoeld voor het bekostigen van de begeleiding van gedupeerden van de toeslagenaffaire.