Zorg, welzijn, jeugd en volksgezondheid

Doelstelling op hoofdlijnen
Wij willen dat iedereen in Den Haag een gelijke startpositie heeft. Er zijn nog te veel inwoners die te maken hebben met uitsluiting, discriminatie en (gezondheids)achterstanden, dan wel onvoldoende kunnen deelnemen aan de samenleving cq het sociale leven. Programma 8 richt zich op de meeste kwetsbaren in de Haagse samenleving. Dit doet het college met de juiste inzet via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo), sociale basis en emancipatie, jeugdzorg, het welzijnsbeleid en volksgezondheid.

Financiële verantwoording op hoofdlijnen

Toelichting op financiële resultaat van het programma;

Dit programma heeft in 2024 een per saldo nadelig resultaat van € 15,1 mln.Het huidige resultaat tot stand gekomen door verschillende voordelige en nadelige resultaten.

·       Financiële ontwikkelingen binnen het Jeugdbudget: € 15,4 mln. N/I

Het tekort op Jeugd komt niet onverwacht. Op alle onderdelen van Jeugd tezamen is in 2024 een tekort van € 15,4 mln. Deze tekorten zijn vooral ontstaan door onvoldoende budget vanuit het Rijk doordat bezuinigingen vanuit de Hervormingsagenda al ingeboekt zijn, terwijl maatregelen nog niet uitgewerkt zijn. Door sterke sturing op kostenbeheersing worden de uitgaven zoveel mogelijk beperkt. Het tekort is door inzet van de programmareserve van programma 8 ca € 14 mln. lager geworden. Het onderliggende tekort is derhalve circa € 29 mln. Het uiteindelijke resultaat op Jeugd is in lijn met de 8-maandrapportage.

o    Bij de Hervormingsagenda is de volledige door het Rijk ingeboekte besparing bij de gemeente Den Haag van € 17,5 mln. voor 2024 (t.o.v. 2022) intact gebleven. De verwachting was een verzachting en temporisering vanwege de vertraging in de Hervormingsagenda. Nog steeds heeft het Rijk bijvoorbeeld geen werk gemaakt van wettelijke inperking van de reikwijdte. Dit zorgt deels voor het tekort op het Jeugdbudget.
o    Jeugd is een open-einde-regeling. Het beroep op ingekochte voorzieningen is (gecorrigeerd voor prijscompensatie) in 2024 toegenomen met 3,2%.
o    Dit jaar heeft verder in het teken gestaan van de verdere implementatie van het Haags Toekomstperspectief Jeugd- en Gezinshulp waarmee de koers is uitgezet voor een nieuwe werkwijze en bekostigingsmodel voor de jeugdhulp per 2024. Dit heeft in 2024 extra ad-hoc kosten ad € 5,5 mln. met zich meegebracht.

·         WMO: € 3,3 mln. V:

Op de Wmo blijft per saldo op de verschillende onderdelen € 2,3 mln. over. Dit valt uiteen in:

o    Nadeel van € 0,9 mln. bij de Wmo-voorzieningen (Maatwerkvoorzieningen), Huishoudelijke hulp, Begeleiding en Dagbesteding).
o    Voordeel van € 2,1 mln. bij de maatwerkarrangementen Beschermd wonen veroorzaakt door de “verdringing” in het aantal cliënten Wet langdurige zorg (Wlz). Deze verdringing kent vooral als oorzaak dat toch meer mensen in de Wlz zijn beland dan eerder was ingeschat.
o    Voordeel van € 1,1 mln. bij de maatwerkarrangementen Maatschappelijke opvang doordat het aantal MO klanten met alleen een indicatie dagbesteding en/of begeleiding lager is dan van waar in de begroting is uitgegaan.

·       Sociale basis: € 2,8 mln. V
Het voordeel op sociale basis (activiteit 610.R Samenkracht en burgerparticipatie) ontstaat door verschillende voordelen op de onderliggende deelactiviteiten. De grootste voordelen betreffen,

o    Participatie en informele hulp (€ 1,1 mln. V): In 2024 is gewerkt aan een nieuw samenhangend beleidsplan voor sociale basis. Dit maakt dat er behoedzaam is omgesprongen met nieuw beleid en aanpassing van bestaand beleid. Zo is er onder andere gekeken naar hoe de algemene voorzieningen kunnen worden versterkt. Dit moet zorgvuldig gebeuren om de meeste impact te maken in de stad. Incidenteel zijn daarom middelen overgebleven.
o    Preventief Jeugdbeleid (€ 1,4 mln. V): In 2024 is een deel van de lasten voor de inkoop en subsidies ten laste gebracht  van incidentele rijksmiddelen zoals de specifieke uitkering sociale basis. Daarnaast is voor de opvang en begeleiding van minderjarige statushouders incidenteel € 0,3 mln. minder uitgegeven dan op voorhand verwacht.

Toelichting op neutrale ontwikkelingen;

·        Nieuwkomers:
Het financiële resultaat op Nieuwkomers lijkt negatief € 1,2 mln.  Dit komt omdat er 2 onttrekkingen op de reserve Nieuwkomers waren begroot voor andere programma's: € 2,9 mln. voor SOZA (programma 13, wonen) en € 1,2 mln. voor het aanpassen van corporatiewoningen (prog 13, wonen). De aanpassing voor corporatiewoningen is in 2024 niet tot realisatie gekomen, waardoor de onttrekking van de reserve ook niet noodzakelijk was. Dit leidt op programma 8 tot een nadeel (minder baten), maar daar staat tegenover een voordeel (minder lasten) bij programma 13. Voor het resultaat in de totale jaarrekening is deze mutatie neutraal. 
·       Specifieke Uitkering (SPUK) Integraal Zorgakkoord (IZA) & Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA):

Op de activiteit Volksgezondheid doet zich een neutrale ontwikkeling voor (€ 3,7 mln. nadeel op lasten en € 3,7 mln. voordeel op baten) op de SPUK IZA-GALA omdat we deze lasten niet hadden begroot. Deze lasten waren ten tijden van het opstellen van de begroting nog niet duidelijk.

·       Brede SPUK regeling:

Op de activiteit Samenkracht en burgerparticipatie doet zich een neutrale ontwikkeling voor (€ 1,9 mln. voordeel op lasten en € 1,9 mln. nadeel op baten) op de Brede SPUK regeling. Het maken en uitwerken van nieuw beleid waaronder een aanbesteding en instellen van een subsidieregeling maakte dat dit meer tijd heeft gekost. Dit zorgt voor voordeel op de lasten en een nadeel op de baten.

Toelichting op majeure afwijkingen ten opzichte van de uitkomst van vorig jaar;

·         In 2024 is het totaal aan lasten circa € 94,6 mln. hoger dan in 2023. Het gros van het stijging van de lasten komt door het uitvoeren van de Opgave Nieuwkomers op het programma. Dit betreft € 23,0 mln. Deze lasten worden uit Rijksbijdragen gedekt.
·         Daarnaast betreft het hogere uitgaven op:

o    Jeugd: Jeugd is een open-einde-regeling. Het beroep op ingekochte voorzieningen is (gecorrigeerd voor prijscompensatie) in 2024 toegenomen met 3,2%. In de ingekochte voorzieningen zit ook toegang en basishulp die voorheen bij de gemeente zat.  Daar wordt voor  Jeugd de AmvB reële prijzen gevolgd. De jaarlijkse indexering van de prijzen van het merendeel van de inkoop lag met 5,56% boven de 5,37% trend die beschikbaar was.
o    Wmo: Vorig jaar was er een fors overschot op de Wmo-onderdelen. Toen hebben we al gemeld dat de overschotten op de Wmo de komende jaren sterk zullen/zouden gaan teruglopen. In 2024 zijn de lasten fors gestegen door een noodzakelijke herijking van tarieven. Daarnaast is in het coalitieakkoord een aanvullende korting op de Wmo ingeboekt.
o    Uitgaven op de uitvoering van een Brede SPUK regeling (deze wordt eveneens gedekt uit Rijksbijdragen).