Sport

Accommodaties en voorzieningen voor sport
De gemeente exploiteert 7 zwembaden, 16 sporthallen, 300 sportvelden en de Sportcampus Zuiderpark. Sportverenigingen, scholen en wijkorganisaties gebruiken sporthallen en sportvelden voor trainingen, wedstrijden en gymlessen. De gemeentelijke zwembaden worden gebruikt voor zwemlessen, schoolzwemmen, recreatief zwemmen, wedstrijdzwemmen, waterpolo- en sportevenementen.

Voldoende goede, laagdrempelige, toegankelijke en nabije sportaccommodaties zijn cruciaal. Dit zijn veelal multifunctionele ruimten die door verschillende doelgroepen gebruikt kunnen worden. Verder zorgen we voor voldoende accommodaties en voorzieningen ten opzichte van de groei van het aantal inwoners en geven we een impuls aan het vernieuwen en aanvullen van sportaccommodaties in de stad. Hierbij is duurzaamheid een belangrijk onderdeel. De buitenruimte moet zo zijn ingericht dat deze uitnodigt tot bewegen en sporten. We bevorderen faciliteiten hiervoor, zoals buitenfitness, hardloopmogelijkheden en zetten in op gecombineerde faciliteiten en dubbelgebruik. Door onze ligging aan zee zijn we bij uitstek de stad die strand- en zeesporten faciliteert en accommodeert.

Accommodaties en voorzieningen voor sport
In 2024 is het Plan van Aanpak van het Integraal Huisvestingsplan Sport vastgesteld. In dit Plan van Aanpak zijn de voorzieningen opgenomen die de komende vijf jaar worden ontwikkeld c.q. gerealiseerd. In 2024 is:

• Het definitief ontwerp van de dubbele sporthal Loosduinen is vastgesteld waardoor medio 2025 het realisatievoorstel aan de raad kan worden voorgelegd;
• Voor de gebruikers van de tijdelijke turnhal is een vervangende locatie gevonden door gebruik te maken van de beide gymzalen aan de Albardastraat;
• Het voorlopig ontwerp voor de verbetering van de functionaliteit, inclusief de uitbreiding van een verenigingsruimte, van het zwembad Zuiderpark is vastgesteld;
• Een bouwkundig onderzoek naar de staat van sportcomplex Lindoduin is uitgevoerd en een renovatieplan is hiervoor opgesteld;
• Sportcomplex Escamp III is heringericht met twee nieuwe voetbalvelden, en de voetbalvereniging HDV is vanuit het Zuiderpark hierheen verplaatst;
• Er is een start gemaakt met de herontwikkeling van de velden in het Zuiderpark waarbij onder andere twee nieuwe velden zijn aangelegd ten behoeve van het trainingscomplex van ADO Den Haag;
• Bij HCWV aan de Leyweg/Noordweg is een extra hockeyveld aangelegd;
• Het schetsontwerp van de herinrichting Sportpark Escamp I is vastgesteld zodat de eerste fase, het verleggen van de voetbalvelden van GSC ESDO en Wanica Star, in 2025 kan worden uitgevoerd.

Verder is het volgende gerealiseerd in 2024:

• Het nieuwe visiedocument met ontwerpprincipes voor het inrichten van de sportieve openbare ruimte is vastgesteld en wordt onderdeel van het Handboek Openbare ruimte;
• Zes hardlooproutes zijn in verschillende stadsdelen vastgelegd, waarvan er vier in 2024 zijn opgeleverd met daarbij bewegwijzering;
• Sportcomplex De Blinkerd is aangesloten op RIO-thermie en is nu gasloos te exploiteren;
• De luchtbehandelingskasten in zwembad Zuiderpark zijn vervangen;
• Op het dak van sportcomplex Overbosch zijn 753 PV-panelen gelegd;
• De zwemprogrammering is aangepast ten behoeve van extra zwemlessen. Daarnaast zijn extra blokken recreatief zwemmen toegevoegd, waaronder 5 uur in Overbosch en 3½ uur in de Blinkerd en in het zwembad Zuiderpark;
• De atletiekbaan in het Zuiderpark bij AV Sparta is gerenoveerd;
• In totaal zijn 5 kunstgrasvelden (hockey en voetbal) vervangen en 3 nieuwe beachcourts aangelegd;
• Er is een start gemaakt met het inrichten van een multifunctioneel klimaat adaptief Sportpark aan de Brinckerinckstraat waardoor een bijdrage wordt geleverd aan de vermindering van de waterproblematiek in deze;
• Aan het Beijersveld is een voetbalkooi aangelegd;
• In het Vermeerpark is veldverlichting aangelegd om daarmee in de wintermaanden ook aan het eind van de middag/begin van de avond het gebruik van de playground mogelijk te maken;
• Op de playground in het Bokkefort, in de sporttuin Moerwijk en op het Heeswijkplein zijn (junior) basketbalpalen geplaatst, daarnaast is de ondergrond van een basketbalveld aan de Jan van Riebeek verbeterd;
• In het Westbroekpark is een calisthenicspark gerealiseerd.
• De botenloods van roeivereniging Pelargos is door de gemeente overgenomen met als doel de (sportieve) continuïteit te waarborgen.

Waar bestaat dit uit?
In 2024 is € 56,7 mln. aan lasten gerealiseerd. Hiervan is circa € 10,6 mln. besteed aan vastgoed, circa
€ 20,0 mln. aan apparaatslasten en circa € 26,1 mln. aan het onderhoud en exploitatie van zwembaden, sporthallen en sportvelden. Een nadere toelichting op vastgoed staat elders in het hoofdstuk onderhoud kapitaalgoederen.

In 2024 is € 20,8 mln. aan baten gerealiseerd. Dit betreft € 8,9 mln. baten uit huren en pachten en
€ 3,2 mln. uit (kaart)verkoop. De bijdragen van het rijk in verband met (fiscale) regelingen bedroegen per saldo € 4,4 mln. en aan de reserve Duurzaamheid werd € 4,3 mln. onttrokken.  

Financieel resultaat Sport- en spelaccommodaties            € 1,0 mln. N/I 

Lasten:                              € 2,0 mln. N/I 

Exploitatie van sportvoorzieningen:                   € 1,5 mln. N/I
Voor het zo optimaal mogelijk exploiteren van zwembaden en sporthallen is naast vast personeel een flexibele schil nodig. Door het extern inhuren van personeel voor o.a. meer lesaanbod (dus ook extra baten) bedroeg de overschrijding € 0,9 mln. Voor de nadelige consequenties van de gewijzigde BTW-belastingwetgeving ontvangen gemeenten een compensatie van het rijk. De verleende compensatie is lager dan daadwerkelijk in 2024 gerealiseerd. Dit komt door de aanzienlijke toename van het lastenniveau vanaf 2024, omdat voorlopige verlening gebaseerd is op een gemiddelde van voorgaande jaren. Dit heeft geleid tot € 0,7 mln. meer lasten. Overige verschillen bedragen € 0,3 mln.

Onderhoud, duurzaamheid en overige                   € 0,5 mln. N/I
Een aantal vertraagde projecten zijn dit jaar wel tot uitvoering gekomen, daarnaast is het gelukt de huidige projecten ook goed in de markt te zetten waardoor € 1,4 mln. meer is besteed aan onderhoud dan begroot. Binnen de verduurzamingsprojecten is wel sprake van vertraging. Dit werk schuift door naar 2025. Hierdoor wordt € 0,9 mln. minder onttrokken uit de Reserve verduurzaming sportvoorzieningen (zowel lagere last als lagere baat)

Baten:                               € 1,0 mln. V/I

Opbrengst Verhuur                         €2,3 mln. V/I
Er is ook in 2024 een toename in gebruik van de accommodaties. Hierdoor zijn de baten 2024 positiever uitgevallen dan initieel begroot (€ 1,4 mln.). Hiertegenover staan extra exploitatielasten (inhuur), zie kopje hierboven. Daarnaast zijn er ook meer gerealiseerde baten uit verhuur (€ 0,9 mln.).

Rijksregeling                           € 0,5 mln. N/I
Er is in 2023 te veel voorschot ontvangen vanuit de specifieke uitkering meerkosten energie openbare zwembaden (SPUK MEOZ),  de terugbetaling van € 1,9 mln. is in 2024 verwerkt. In 2024 is de SPUK BTW over 2022 vastgesteld, resulterend in een nabetaling door het Rijk va € 0,7 mln. Daarnaast ook € 0,7 mln. meer baten a.g.v. SPUK BTW 2024, zie kopje hierboven.

Verduurzaming                           € 0,9 mln. N/I
Dit nadeel ontstaat door de lagere onttrekking uit de Reserve verduurzaming sportvoorzieningen zoals hierboven toegelicht.

Sterke Haagse sportverenigingen
We streven naar een divers en vitaal verenigingsleven in de stad. Sportverenigingen zijn namelijk van grote waarde voor onze samenleving. Uit het Vitaliteitsonderzoek 2024 (RIS320467) blijkt dat 67% van de verenigingen organisatiekrachtig is. Deze verenigingen zijn in staat om hun sportaanbod voor huidige en potentieel nieuwe leden op een goede manier te organiseren. Ze hebben hoog gescoord op de thema's leden, kader, accommodatie, financiën en beleid. 42% van de verenigingen is maatschappelijk georiënteerd. Dit zijn verenigingen die functies in de samenleving vervullen die niet direct gerelateerd aan sport zijn zoals het openstellen van het clubhuis voor externe partijen.    

Heel Den Haag beweegt

Sportstimulering Heel Den Haag beweegt
Voldoende sporten en bewegen is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Dit geldt met name voor Hagenaars met een lage sociaaleconomische status, Hagenaars met een zorgvraag of Hagenaars die door hun lichamelijke of psychische gesteldheid gehinderd worden om te sporten.

Living Lab
We hebben in 2024 meer ruimte voor sport georganiseerd. Zo is er een brug tussen Sporttuin Moerwijk en het terrein van sportvereniging De Ster gerealiseerd. Daarnaast zijn de velden gerenoveerd waardoor er begin 2025 een natuurgrasveld en multifunctioneel kunstgrasveld ligt. Door de brug gebruiken de 2 naastgelegen scholen het terrein van de sportvereniging voor buitengym.

Levensfasen
Voor elke levensfase is een geschikt sport- en beweegaanbod van belang. Hierbij spelen scholen, sportverenigingen, het bedrijfsleven en zorg-, wijk-, en bewonersorganisaties een belangrijke rol. Met onze sportstimuleringsinstrumenten en -programma’s lag de focus in 2024 op de stadsdelen en wijken waar de sport- en beweegdeelname laag is. Dit betreft met name de stadsdelen Centrum, Laak en Escamp.   

Topsport en talentontwikkeling
Topsport is een visitekaartje voor de sport en de stad. De prestaties van onze topsporters zijn de beste motivatie voor jeugd om te gaan sporten. Stadsgenoten worden geïnspireerd om net als hun sportheld(in) een eigen ambitie te hebben en deze na te streven. We streven naar een sterke topsportcommunity die de topsport ondersteunt door te investeren in talent, organisatie, accommodatie en evenementen. Dit heeft geresulteerd in prachtige prestaties van Haagse topsporters tijdens de Olympische Spelen en verschillende wereld kampioenschappen, goede prestaties van Haagse topsportverenigingen in de nationale competitie en een groeiende online community die de Haagse topsport volgt.

Hoogtepunt in 2024 was de Haagse Sportzomer. Met de organisatie van de TeamNL Sport Experience, de finish van de eerste etappe van de Tour de France Femmes, het EK Beachvolleybal, het TeamNL Welkom Thuis voor zowel de Olympische sporters op het sportstrand van Scheveningen als de Paralympische sporters in Sportcampus Zuiderpark én alle (sportieve) activiteiten die in aanloop naar en tijdens deze evenementen hebben plaatsgevonden voor de Haagse inwoners kijken we terug op een zeer succesvolle “Haagse Sportzomer” (RIS320468). Enkele belangrijke resultaten zijn de circa 23.500 deelnemers aan de verschillende sportactiviteiten en de circa 95.000 bezoekers aan de Tour de France Femmes en het EK Beachvolleybal.

Sterke Haagse sportverenigingen

• In 2024 is met alle 300 Haagse sportverenigingen minimaal 2x contact geweest met als doel hun functioneren te versterken. Met zo'n 190 verenigingen hebben we intensiever contact gehad. Zij hebben gebruik gemaakt van gemeentelijke ondersteuningsmiddelen, zoals het Serviceteam (gratis schilderbeurt accommodatie), Taakie, projectmanagers en opleidingen. 33 verenigingen hebben gebruik gemaakt van de IAS-subsidie. Hiermee is de subsidiepot nagenoeg uitgeput.
• Veruit de meeste ondersteuning is verleend op het thema accommodaties. Ruim 50% van de vragen gingen namelijk over de accommodatie van de sportvereniging. Het betrof vooral vragen over IAS-subsidie (subsidie om de accommodatie te verbeteren), gebiedsontwikkeling en de verduurzaming van het complex. Daarnaast is vooral ondersteuning verleend op thema's leden, vrijwilligers en samenwerking.     
• Er is een start gemaakt met de Haagse Voetbalaanpak. Tien Haage voetbalverenigingen en de Haagse Scheidsrechtersvereniging werken aan een aanpak om ongeregeldheden op en rond de voetbalvelden te voorkomen, en als ze toch voorkomen, hoe dan te acteren door de verenigingen. De gemeente, KNVB en WSDH (Werken aan Sportstad Den Haag) begeleiden de betrokken clubs bij het opstellen van de aanpak.
• De gemeente ondersteunt sportverenigingen in het aanbieden van een veilige en leuke omgeving waarin iedereen kan sporten, zich welkom voelt en op een goede manier wordt begeleid hierin, zoals met de inzet van sportpedagogen. De aanpak Positieve Sportcultuur 2023-2025 wordt uitgevoerd. In 2024 hebben we 50 verenigingen ondersteund op het stimuleren van een positieve sportcultuur. Daarnaast zijn 12 verenigingen actief bezig met het programma Positiviteit Scoort.

Door WSDH is aan 17 verenigingen een workshop gegeven op de thema's binnen een positieve sportcultuur en 21 verenigingen hebben scholingen gevolgd voor vertrouwenscontactpersonen. Een aantal verenigingen heeft via de gemeente workshops gevolgd van externe partijen zoals de John Blankenstein Foundation en Critical Mass. Door 62 verenigingen is aangegeven dat zij de drie basisvoorwaarden voor een positieve sportcultuur op orde hebben. In het vitaliteitsonderzoek geeft 80% van de verenigingen (N=156) aan dat ze bezig zijn met één of meerdere onderwerpen op een positieve sportcultuur.

Heel Den Haag beweegt

• In het kader van het living lab is in 2024 een nauwe samenwerking opgetuigd tussen de gebruikers van de velden,  is er een netwerk opgebouwd om in 2025 (als de velden gereed zijn) te starten met (jeugd) voetbal en hockey en andere beweegactiviteiten afgestemd op de behoeften van de wijk. ADOGroen is één van de partijen waarmee vanaf 1 januari 2025 nauw zal worden samengewerkt.  
• In 2024 is door 90 primair onderwijs (PO) scholen deelgenomen aan het naschools sportprogramma. De gymdocent zorgt voor extra sportaanbod na schooltijd voor leerlingen die niet structureel aan sport doen. Doordat een deel van het naschoolse sportaanbod wordt gegeven door professionals, ontstaat vaak een solide verbinding tussen de naschoolse sport en de sportverenigingen. In 2024 zijn 15 scholen ondersteund in het voortgezet onderwijs (VO) die aandacht besteden aan inactieve leerlingen. Deze scholen organiseren een eigen Sport & Beweegclub. De focus ligt op leerlingen uit wijken waar de sportdeelname het laagst is.
• Met name in die gebieden waar sportdeelname laag is, wordt voor de jeugd van 6 tot 18 jaar streetsport aangeboden onder begeleiding van streetsportleiders. Dit wordt gedaan op de verschillende Cruyff-courts en Krajicek-playgrounds die onze stad rijk is. Het gaat hier om laagdrempelig sportaanbod waar iedereen aan kan deelnemen. Tevens is er speciale aandacht voor het in beweging krijgen van meisjes door vrouwelijke streetsportleiders. Daarnaast wordt jeugd uit de wijken opgeleid tot streetsportleider via het scholarship programma. Verdeeld over 38 locaties door de hele stad is er in 2024 wekelijks voor 543,5 uur aan streetsportactiviteiten georganiseerd.

• In Moerwijk, Schilderswijk, Duindorp, Bouwlust/Vrederust en Laak, wijken met een lage sportdeelname, bevinden zich Haagse Sporttuinen. Een sporttuin biedt kinderen, maar ook jongeren en ouderen de kans om laagdrempelig kennis te maken met, en deel te nemen aan, georganiseerde sport- en beweegactiviteiten. In totaal nemen ruim 30 scholen deel. De deelnemende scholen, sportverenigingen en andere (sport)partners uit de buurt werken duurzaam samen en hebben circa 2.000 deelnemende leerlingen bereikt.
• In 2024 waren in Den Haag dertien buurtsportcoaches Sport & Gezondheid actief. Zij richten zich op de inactieve volwassenen met een zorgvraag in de gebieden waar de sportdeelname laag is en de zorgkosten hoog zijn. In totaal zijn hiermee circa 900 kwetsbare volwassen Hagenaars in beweging gebracht. Ook deden 45 wandelgroepen en 1.200 wandelaars mee aan het wandelprogramma van de stadsbrede aanpak Nationale Diabetes Challenge Den Haag.
• In 2024 waren 6.365 kinderen via de Ooievaarspas lid bij een sportvereniging (incl. zwemmen). Naast de kinderen waren 4.842 volwassenen via de Ooievaarspas lid bij een sportvereniging of maakten gebruik van sportaanbod (bijvoorbeeld zwemmen) met de Ooievaarspas.
• In 2024 zijn 24 projectplannen ingediend bij het Haags Sportinitiatief, daarvan hebben 14 projecten een bijdrage gekregen waarmee ze minder actieve Hagenaars in beweging kunnen brengen.
• Mensen met een beperking sporten en bewegen minder dan mensen zonder beperking. Buurtsportcoaches en een beweegcoach worden ingezet om dit verschil te verkleinen. Een speciaal aangestelde sportcoördinator heeft zeven verenigingen ondersteund bij het aanbieden van aangepast sporten.
• In 2024 zijn 157 Hagenaars met een beperking of chronische aandoening vanuit het Beweegloket geholpen bij het zoeken naar een geschikte sport- of beweegactiviteit.
• Op verschillende basisscholen hebben in totaal circa 1.200 kinderen uit groep 7 en 8 voorlichting gehad over aangepast sporten.  
• In 2024 vond de 2e editie van de Haagse Vitaliteitsspelen 50plussers met Rollatorloop plaats. Hieraan namen 425 Haagse senioren deel.

Topsport en talentontwikkeling

• In 2024 zijn de in Den Haag gevestigde topsportprogramma’s: beachvolleybal (Sportcampus Zuiderpark), zeilen (Topzeilcentrum Scheveningen), skateboarden (Haagse Sport Centrale) en schaatsen (Uithof), in opdracht van de gemeente, ondersteund door het TeamNL Centrum Topsport Metropool. Hierbij is nauw samengewerkt met onderwijsinstellingen, sportbonden en het NOC*NSF.
• Daarnaast zijn net als voorgaande jaren 12 talentprogramma’s gefaciliteerd in onder andere handbal, zwemmen, turnen en badminton, waar honderden talentvolle sporters van Haagse sportverenigingen en uit de regio gezamenlijk trainen. Meer dan 20 Haagse topsportverenigingen (o.a. Hijs Hokij - ijshockey, HRC - rugby, HDM - hockey en DKC - badminton) zijn actief op het hoogste nationale niveau, trekken wekelijks vele bezoekers naar de vereniging en krijgen volop aandacht in de (lokale) media. De gemeente ondersteunt deze verenigingen door middel van kennisdeling, netwerkmogelijkheden en met gerichte financiële steun in de professionalisering van topsport- en talentprogramma’s binnen de vereniging. 
• In 2024 zijn 22 topsportevenementen (mede)georganiseerd, zoals interlands van het Nederlands Basketbal Team in een uitverkochte Sportcampus Zuiderpark, het NK Beachvolleybal in Kijkduin en het internationale tennistoernooi op de Rhijenhof. In aanloop naar en tijdens de evenementen worden sportieve side-events georganiseerd om Haagse doelgroepen kennis te laten maken met een variëteit aan sporten en wordt er een impuls gegeven aan de breedtesport. Naast de jaarlijks terugkerende evenementen is, zoals eerder vermeld, de Haagse Sportzomer georganiseerd.
• Naast dat de Sportcampus het thuis is van vele sportverenigingen, topsport- en talentenprogramma's en uiteraard de sportopleidingen van de Haagse Hogeschool en ROC Mondriaan hebben er ook dit jaar vele evenementen plaatsgevonden, zoals interlands in volleybal, basketbal, Nederlandse kampioenschappen in zaalhockey, judo en turnen, toernooien en evenementen voor MBO studenten, het primair en voortgezet onderwijs én vele sportdagen en –activiteiten voor verschillende Haagse doelgroepen. Ook vond het Haags Sportgala wederom plaats in Sportcampus Zuiderpark. Binnen de Sportcampus is nauw samengewerkt met partijen als de Haagse Hogeschool, ROC Mondriaan en WSDH rondom de sportevenementen Den Haag. Denk hierbij aan onderzoek rondom (evenementen tijdens) de Haagse Sportzomer, inzet van studenten bij het Haags Sportgala, sportactiviteiten tijdens de TeamNL Sport Experience én de organisatie van de Haagse Schoolsport Olympiade voor meer dan 3.000 leerlingen uit groep 8 van alle Haagse basisscholen.

 
Waar bestaat dit uit?
In 2024 is € 24,1 mln. aan lasten gerealiseerd. Hiervan is circa € 14,2 mln. besteed aan subsidies en activiteiten. Daarbij gaat het om de inzet van Combinatiefunctionarissen van ca. € 8,0 mln. en
voor de subsidieregeling Investeringssubsidie accommodaties sportverenigingen (IAS) om € 2,3 mln. Daarnaast zijn er middelen ingezet om sportverenigingen en andere maatschappelijke organisaties te ondersteunen voor sportstimulering en zijn er projecten uitgevoerd zoals het Living Lab voor in totaal € 3,9 mln.

Het overige deel van € 6,4 mln. bestaat uit een toevoeging aan de reserve Olympisch Fonds van € 2,0 mln. Ook is er €1,4 mln. besteed aan het ondersteunen van topsportontwikkeling en € 0,4 mln. aan Stadsspelen en Sportgala.

Tenslotte is € 2,6 mln. besteed in 2024 aan de organisatie van de TeamNL Sport Experience, de finish van de eerste etappe van de Tour de France Femmes, het EK Beachvolleybal, het TeamNL Welkom Thuis én alle (sportieve) activiteiten die in aanloop naar en tijdens deze evenementen hebben plaatsgevonden. De totale apparaatslasten zijn in 2024 € 3,4 mln.

De baten bij deze activiteit bedragen € 6,6 mln. Zij betreffen de onttrekking uit de reserve Olympisch fonds (€ 2,6 mln.), de bijdrage van het Rijk voor Brede Regeling Combinatiefunctie (€ 3,2 mln.), het Haags Sportakkoord (€ 0,7 mln.) en overige (€ 0,1 mln.).

Financieel resultaat Sportbeleid en activering            € 1,4 mln. V/I  

Lasten:                           € 2,4 mln. V/I 

Sportstimulering:                         € 0,6 mln. V/I
De lagere uitgaven voor onder andere de regeling Haags Sportinitiatief, de uitwerking van plannen en interventies bij jeugd, in de wijken en voor de doelgroep Hagenaars met een zorgvraag, leiden tot een voordeel van € 0,5 mln. bij sportstimulering. Overige verschillen bedragen € 0,1 mln.

Grote topsportevenementen                      € 1,0 mln. V/I
De uitgaven voor de grote topsportevenementen die worden bekostigd uit de reserve Olympisch Fonds zijn € 1,0 mln. lager uitgevallen. Dit betreft de organisatie van de TeamNL Sport Experience, de finish van de eerste etappe van de Tour de France Femmes, het EK Beachvolleybal, het TeamNL Welkom Thuis én alle (sportieve) activiteiten die in aanloop naar en tijdens deze evenementen hebben plaatsgevonden.

Vrijval subsidies eerdere jaren                      € 0,8 mln. V/I
Een aantal subsidies die betrekking hebben op eerdere jaren, zijn lager vastgesteld. Dit resulteert in een incidentele vrijval van in totaal € 0,8 mln.

Baten:                               € 1,0 mln. N/I

De lagere baten hebben betrekking op de lagere onttrekking aan de reserve Olympisch Fonds
(€ 1,0 mln.).